Fra Buksnesfjorden med Eikefjellet i bakgrunnen. Foto: Idar Nilssen.
Stoff fra Andungen >> 

Stormdagen 25. januar 1893 - Johan Caroliussen

Daniel Nøis 1905-06   |  Andreas Michael Lorentssen 1924  | Mathias Ingebrigtsen 1928

Tilbake til Andøy
Aktuelt fra distriktet

Tilbake til lokalhistoria

Tilbake til startsiden

 

Litt historikk om juleheftet ”And-Ungen”

 

   

Andøy Ungdomsfylking, som startet utgivelsen av And-Ungen, ble stiftet på et møte i Bjørnskinn i oktober i 1921. Det var den velkjente læreren Magnus Nilssen ved Åse skole som tok initiativet til det.

   

Ivar Gamman. (Klikk for større bilde).

 

 

 

Ungdomsfylkingen ga ut den første utgaven av And-Ungen i 1922, med lærer Ivar Gamman fra Bjørnskinn og Magnus Nilssen som ”skriftstyre”. Det første heftet ble trykket i et opplag på 3000 eksemplarer. Det lå òg en føring om språket i heftet: Halvparten burde være nynorsk!

Første utgaven av And-Ungen. (Klikk for større bilde).

 

 

 

 

  Skriftstyret hadde på forhånd forventning om bidrag til heftet fra medlemmene i ungdomsfylkingen. Da dette syntes å utebli, utbrøt Magnus Nilssen sin vrede i brev til Ivar Gamman: ”Og desse åndsfrendane som ein skulde vente det grann av. Kvar svarte pokker er dei? Ja, det ser mest ut som dei med å halde sin fordømelege kjeft vil hindre det heile”.

Andre utgave. (Klikk for større bilde).

 

 

 

 

  Andøy Ungdomsfylking ga i alt ut 10 hefter, fra og med 1922 til og med 1932, med unntak av 1927, da heftet uteble.
  De gamle eksemplarene av And-Ungen inneholder mange gode artikler, man fortalte om ting som for lengst var blitt historie allerede på 1920-tallet. En del av dette vil bli gjengitt her på nettstedet. Bruk lenkene øverst på siden.

Tredje utgave. (Klikk for større bilde).

 

 

 

 

  I et forsøk på å øke tilgangen på stoff til And-Ungen presenterte man dette diktet i 1923-utgaven.
   

 

 

Kistebetten!

Ein „Andunge" kom det i fjor - nr. 1,

og denne som den, han kjem noka sein.

Trur nokon det kjem av at „styret" er lat?

Nei, grunnen er den at det vanta på „mat".

 

Når føda er knapp, vert barnet snart bleikt,

og alt som skal gjerast får merke av - veikt.

Slik også når „Andungen" no skulde lagast

og begge foreldra mått' freistast og plagast.

 

Men no vil vi varsku kvar bidige skank:

skaff mat til den næste, hell og får du bank!

Frå Mjøla og Skogvoll, frå Stave og Bleik

skal skaffast ei diger og dugeleg steik!

 

Frå Andnes og Haugnes, ja Fiskenes med

må og skaffast mat, vil dei tenkje på fred.

Og Skarstein med Breivik og Ramsa på slutten

kan heller kje „Andungen" være foruten.

 

Men Kvalnes og Saura og Dverberg - og Myre

som gjerne vil bruske og braske og styre,

dei kan ikkje hjelp av „Andungen" få

om ikkje dei gjev han ei dugeleg skrå.

 

Om Sellevoll, Ånes og Å kan vi seie

at dei kan få lov til å bukke og neie

til ein gong at „Andungen" stor blir, og vaksen,

så han kan få kappast om gåsa og laksen.

 

Men Åse og Laneskog, Risøyhamn, Bjørnskinn

kan kje sjå „Andungen" tørr som ein trepinn.

Så snart han har lært sine venga å bruke

han mat må ha meir - han er fæl til å sluke.

 

Ja Lovik og Øygaard med Buksnes skal kappast

om kem som med føda til „Ungen" er rappast,

så Fornes og Medby og Forfjord dernæst

skal komme med mat som frå preikar og prest.

 

Og Tranes og Nygård, Gavlen og Skjolda

må heller kje gå der så lei og fortrolla,  

men gjere sitt beste til „Andungen" fylle,

og legge det skeive og skakke på hylle.

 

Men Sannes og Dalen, Åknes og Haugen

av „Ungen" vert plaga som „nøkken" og „draugen"

om ikkje dei fersk-fisk kan skaffe på fat.

Slik føda som no - det er slett ikkje mat.

 

Frå fjellgåran' alle, - frå Bø og frå Nøss

skal ,Ungen" få mat. Å jøsses, - å jøss!

Det skal vel bli „duna" med kavring og kjeks, -

ein stoff-produksjon skal du sjå som sei seks!

 

Og all denne maten m å i n n føre paasken,

for „Andungen" er både hæken og håsken.

Og gammelt og nytt - både alvår og gaman

kan eltast og knøast i saman.

 

Ja så må vi sei, vi har gjort våres plikt:

har „Andungen" pakka med prosa og dikt.

Så setter vi punktum, og så sei vi ja-men:

,,Vel møtt då i „Andungen" næste år!" -Amen.

 

 
Tilbake til Andøy    Tilbake til lokalhistoria